Strzyżak sarni (jeleni). Jak się bronić przed tym insektem?

Strzyżak sarni (jeleni) bywa nazywany przez media „latającym kleszczem”, co może wprowadzać w błąd i wywoływać niepotrzebną panikę.

Z tego tekstu dowiesz się: czym właściwie jest strzyżak, jakie w rzeczywistości stwarza zagrożenie, jak go odstraszyć (w jaki sposób się przed nim chronić).

Czym jest i jak wygląda strzyżak jeleni (sarni)?

Strzyżak jeleni (Lipoptena cervi), zwany też strzyżakiem sarnim albo strzyżakiem jelenicą, to owad, przedstawiciel rzędu muchówek (rodzina narzępikowatych). Z tego względu (i zresztą nie tylko) nazywanie go „latającym kleszczem” jest niewłaściwie, jak bowiem wiadomo, kleszcze są pajęczakami.

Opisywanego insekta można spotkać na terenach o klimacie umiarkowanym w Europie, Azji oraz Ameryce Północnej. Obecność strzyżaka jeleniego (sarniego) odnotowano w Polsce po raz pierwszy w latach 80. XX wieku. Stał się gatunkiem pospolitym i obecnie występuje na terenie całego kraju.

Naturalnym biotopem strzyżaka są obszary zalesione i ich pobliża. Strzyżak prowadzi pasożytniczy tryb życia, żerując na kręgowcach. Jak wskazuje jego nazwa, przede wszystkim atakuje jeleniowate (jelenie, sarny, łosie). Jego pożywienie stanowi krew tych ssaków, a w ich futrach na świat przychodzą jego larwy (strzyżaki są jajożyworodne – samica nie składa jaj). Samica może począć od 20 do 30 larw. Od momentu przyjścia na świat nie pobierają one pokarmu. Spadają ze zwierzęcia i zagrzebują się w ziemi. Późnym latem lub wczesną jesienią przepoczwarzają się. Powstają młode osobniki, które są gotowe do szukania żywiciela. Bez dostępu do pożywienia strzyżaki mogą żyć nawet 50 dni.

Jak wygląda strzyżak?

Strzyżak, jak przystało na owada, ma 3 pary odnóży (kleszcz ma 4 pary). Odnóża strzyżaka są silne, na ich końcach znajdują się haczyki, które pozwalają insektowi skutecznie przywrzeć do ofiary.

Długość spłaszczonego i pokrytego dość twardym chitynowym pancerzykiem ciała opisywanego insekta waha się od 5 do 6 mm. Jest ono koloru brunatnego. Strzyżak w przeciwieństwie do kleszcza ma skrzydła (przeźroczyste), ale kiedy znajdzie żywiciela, to je zrzuca.

Jakie zagrożenie stwarza strzyżak jeleni (sarni)?

Człowiek nie jest głównym żywicielem strzyżaka. Owad ten nie składa na ludziach swoich larw. Niemniej jednak często dochodzi do pokąsań ze strony tego stworzenia. Strzyżaki atakują chmarami, np. osoby spacerujące po lesie. Wspomniane insekty są wyjątkowo uciążliwe: wczepiają się we włosy, próbują dostać się do nosa, oczu czy uszu. Okres ich wzmożonej aktywności trwa od czerwca do września. Gdy aura sprzyja i wysokie temperatury utrzymują się długo, to strzyżaki mogą grasować nawet w październiku oraz listopadzie.

Ukąszenie strzyżaka

Oznaką, że doszło do pokąsania przez strzyżaka, jest pojawienie się śladu w postaci małej krostki, która zaczyna swędzieć, a później, zazwyczaj na drugi dzień po ukąszeniu, również boleć. Przeważnie ślad ten utrzymuje się na skórze od 2 do 3 tygodni. Zdarza się jednak, że znika dopiero po upływie roku.

W przeciwieństwie do kleszczy strzyżaki najprawdopodobniej nie przenoszą groźnych drobnoustrojów, jak np. bakterii wywołującej boreliozę czy wirusa odkleszczowego zapalenia mózgu – brakuje twardych dowodów naukowych na to, że wspomniane insekty są w stanie to robić. Badania przeprowadzone w Finlandii natomiast potwierdziły, że mogą one być transmiterem bakterii Bartonella schoenbuchensis powodującej zmiany skórne.

Ponadto ich ukąszenia mogą wywołać reakcję alergiczną objawiającą się swędzącym rumieniami. Reakcja alergiczna może być wyjątkowo silna (a zatem groźna) w przypadku osób uczulonych na wydzieliny strzyżaka.

Sposoby odstraszania strzyżaka jeleniego (sarniego)

Strzyżaki jelenie (sarnie) atakują głównie zwierzęta, które mają ciemne ubarwienie sierści. Stąd można wysnuć wniosek, że wybierając się na spacer po lesie, warto założyć odzież w jasnych kolorach.

Dobrym pomysłem jest ubranie na okazję leśnego wypadu długich spodni, wysokich butów, koszuli z długim rękawem. Ubrania powinny ściśle przylegać do ciała. Warto pomyśleć również o spięciu włosów, jeżeli są długie.

Takie działania pozwolą ograniczyć ryzyko pokąsania przez strzyżaki jelenie (sarnie), ale nie wyeliminują go całkowicie – stworzenia te charakteryzuje wyjątkowa nieustępliwość w poszukiwaniu miejsc dogodnych do wczepienia się i rozpoczęcia pobierania pokarmu, czyli krwi.

Środki na strzyżaki jelenie – czy są skuteczne?

Ograniczoną skuteczność wykazują również środki odstraszające insekty. Przed wyruszeniem do lasu warto jednak, mimo wszystko, spryskać odsłonięte partie ciała (gdy z jakichś względów nie dało się ich zakryć) preparatami w sprayu. Mowa tutaj o uniwersalnych środkach do odstraszania komarów oraz kleszczy, które w swoim składzie zawierają DEET (N-dietylo-m-toluamid). Użycie ich nie wyeliminuje całkowicie problemu z lądującymi na nas strzyżakami, ale znacząco zmniejszy prawdopodobieństwo ukąszenia.

Przykładem preparatu, który w jakimś stopniu może pomóc w ochronie przed strzyżakami jest Detter Ultra.

środek na komary, środek na kleszcze, spray na komary, spray na kleszcze, preparat na komary, preparat na kleszcze, środek na meszki, preparat na meszki, Detter ultra, detter na komary, detter na kleszcze,

Detter Ultra spray wyróżnia się trzyskładnikową formułą – zawiera DEET, IR3535 oraz naturalną permetrynę. Pierwsza z wymienionych substancji występuje w wysokim stężeniu wynoszącym 30%, co jest szczególnie istotne, jeśli chodzi o odstraszanie strzyżaków. DEET zakłóca funkcjonowanie receptorów czuciowych owadów oraz pajęczaków w wyniku czego tracą one orientację i trudniej jest im atakować potencjalne ofiary. Okres działania środka Detter Ultra wynosi do 6 godzin. Daje on kompleksową ochronę przed komarami, kleszczami, meszkami, a także przed innymi owadami latającymi. Niewątpliwymi zaletami preparatu jest duża wydajność oraz fakt, że nie pozostawia on tłustych plam na skórze, dlatego nie ma ryzyka pobrudzenia ubrania.

Spośród innych repelentów zawierających w swoim składzie DEET warto wyróżnić Ultrathon Spray 3M, który z powodzeniem był stosowany przez amerykańską armię. Występowanie DEET w stężeniu wynoszącym 25% (formuła powolnego uwalniania substancji) pozwala w pewnym zakresie zabezpieczyć się przed atakami strzyżaków. Ultrathon Spray łączy uniwersalną specyfikę działania (ochrona do 8 godzin od aplikacji przed większością występujących na świecie owadów latających) z odpornością na wodę, pot oraz wilgoć.

ultrathon, ultrathon spray, ultrathon 3m

Popularnością cieszą się również środki Mugga oraz Mugga Strong. Pierwszy wariant preparatu dedykowany jest do odstraszania kleszczy, ale można go użyć również w celu częściowej ochrony przed strzyżakami. W swoim składzie zawiera DEET w stężeniu 9,5%. Wersja Strong repelentu Mugga przeznaczona jest do ochrony przed tropikalnymi gatunkami komarów. Zawiera DEET w stężeniu wynoszącym aż 50%, co gwarantuje wyjątkowo szczelną barierę chroniącą przed atakami ze strony wielu gatunków owadów latających.

Naszą listę rekomendacji preparatów, których można użyć do ochrony przed strzyżakami, zamykają Foresta Spray oraz aerozol Vaco.

Źródła: insektarium.net, medianauka.pl, poradnikzdrowie.pl, medonet.pl, portal.abczdrowie.pl, stronazdrowia.pl.

Pozostałe wpisy

Szubaki zwalczanie

Mały brązowy chrząszcz lub pasiasta larwa pod dywanem, za meblami, pomiędzy deskami parkietu lub przy listwach przypodłogowych? Szubak Smirnowa. Poznaj sprawdzone sposoby na szubaki i ich larwy w pomieszczeniach.
Jak pozbyć się mrzyków z mieszkania, domu? Skuteczny sposób na mrzyki.

Mrzyk dziewannowiec - jak go rozpoznać, jakie stwarza zagrożenie i jak się go pozbyć? Poznaj sprawdzone sposoby na mrzyki i ich larwy w pomieszczeniach.
Jak pozbyć się szkodników drewna?

Jak rozpoznać, że drewno zostało zaatakowane przez szkodnika? Jakie szkody mogą wyrządzić szkodniki drewna? Dowiedz się jak chronić się przed szkodnikami drewna? Poznaj skuteczne sposoby zwalczania szkodników drewna.
Jakie owady niszczą drewno?

Potocznie szkodniki drewna bywają utożsamiane z jednym konkretnym insektem – kornikiem. Tymczasem jest to bardzo liczna grupa owadów, a paradoksalnie sam kornik w odniesieniu do drewna technicznego (martwego i przetworzonego) nie stwarza dużego zagrożenia. Zobacz zdjęcia szkodników drewna i dowiedz się jaki owad niszczy Twoje drewno, meble i inne drewniane przedmioty. Sprawdź jakie owady uszkadzają drewno
Użądlenie osy, szerszenia, pszczoły, trzmiela - czy może zabić?

Kompendium dotyczące tego: jakie ryzyko stwarzają ich użądlenia, jak się skutecznie chronić przed tymi insektami i bezpiecznie je odstraszać oraz postępować, kiedy niestety dojdzie do ataku.
Jak pozbyć się ślimaków z ogrodu? Skuteczne sposoby na ślimaki.

Inwazja ślimaków to coś, czego chciałby uniknąć każdy właściciel ogrodu. Co robić, aby zminimalizować ryzyko zmasowanego ataku mięczaków na kwiaty czy warzywa? Jakie działania podejmować, aby skutecznie sobie z nimi poradzić, kiedy już się pojawią?

O tym dowiesz się z poniższego tekstu.
Profesjonalna deratyzacja i dezynsekcja. Kiedy wezwać pomoc do problemu ze szkodnikami?

Czasami sytuacja ze szkodnikami staje się na tyle trudna, że konieczne staje się skorzystanie z usług profesjonalnej firmy DDD (dezynsekcja, dezynfekcja, deratyzacja). Dowiedz się nieco o tajnikach pracy takich ekip – np. kiedy trzeba ich wezwać i jak przygotować się na ich przyjazd!
Chrząszcze w domu

Czarne chrząszcze w domu? Spotkałeś chrząszcza na podłodze w domu, piwnicy, garażu lub na strychu i nie wiesz co to może być? Sprawdź najczęściej występujące chrząszcze będące szkodnikami w gospodarstwach domowych.
Wtyk amerykański
Tajemnicza amerykańska pluskwa.

Wtyk amerykański zwany również amerykańską pluskwą, to nowy, inwazyjny gatunek pluskwiaka. Czy gryzie ludzi? Czy przenosi choroby? Jak wygląda? Jak pozbyć się wtyka amerykańskiego? Sprawdź!
Myszy za ścianą?

Sprawdź nasze porady jak pozbyć się myszy i szczurów z regipsów, ścianek działowych, sufitu.
Gryzki w domu. Jak pozbyć się tych psotników?

Gryzki zwane również psotnikami są bardzo częstymi gośćmi w naszych domach. Czy gryzki gryzą? Jak pozbyć się gryzków, psotników z domu? Co na gryzki? Sprawdź skuteczne sposoby i sprawdzone środki.
Ćmianki – małe muszki w łazience

Małe muszki w łazience/kuchni, małe ćmy w łazience, muchy kanalizacyjne..Jak pozbyć się ćmianek? Poznaj sprawdzone sposoby na zwalczanie ćmianek
Wszoły - jak się pozbyć? Co na wszoły?

Co na wszoły? Jak zwalczyć wszoły? Porady oraz rekomendacje. Sprawdzone środki, preparaty posiadające pozytywne opinie.
Jak pozbyć się pająków z domu?

Czy pająki gryzą? Czy pająki przenoszą choroby? Skąd biorą się pająki w domu? Co na pająki? Jak zwalczyć pająki? Sprawdź!
Co na mrówki w samochodzie?

Sprawdź, jak pozbyć się mrówek z samochodu. Czego użyć na mrówki w aucie?